काठमाडौं- लगानीकर्तालाई लगानी गरेर नाफा कमाउन धेरै नै उपकरण/माध्यमहरू छन्। जसमा मुद्दती खाता, डिभेन्चर, बन्ड, रियल स्टेट र सेयर छन्। योसँगै अहिले नयाँ आकर्षक क्षेत्रको रूपमा प्राइभेट इक्विटी बजारमा प्रवेश भएको छ। अहिले प्राइभेट इक्विटीमा लगानी गर्न १३ कम्पनीले अनुमति लिइसकेका छन्।

जसमा एनआइएमबि एस क्यापिटल, अवसर इक्विटी, प्रभु क्यापिटल, लक्ष्मी सनराइज क्यापिटल मार्केट्स, आध्यन्त फण्ड म्यानेजमेन्ट, अल्फा प्लस भेन्चर्स, रिलायबल भेन्चर क्यापिटल, नेशनल फण्ड म्यानेजमेन्ट, नबिल इन्भेष्टमेन्ट बैकिंङ लिमिटेट, एमएमबी क्यापिटल, एनआईसी एसिया क्यापिटल, सीडब्लूईडीए इक्विटी फण्ड र ग्लोबल इक्विटी फण्ड रहेका छन्।

यसमध्ये सबैभन्दा ठूलो र आक्रामक रूपमा एनआइएमबी एस क्यापिटल देखिएको छ। एनआइएमबि एस क्यापिटल लिमिटेडले प्राइभेट इक्विटीमार्फत लगानी विस्तार गरिरहेको छ। एनआइएमबि एस क्यापिटलले सुरुवाती चरणमा आफ्नै कम्पनीबाट लगानी गरेर काम थालिसकेको छ। 

लगानी गरेर पोर्टफोलियोलाई विकेन्द्रीकरण गराउन पनि यो माध्यम एकदमै सहज बन्दैछ। प्राइभेट इक्विटीमा लगानी नयाँ भएकोले धेरै क्षेत्रहरू समेटिन सक्छन्। साथै रिर्टनका हिसाबले पनि एकदमै राम्रो रहेको छ। अर्को कुरा भनेको पैसा छ तर लगानी गर्नका लागि समय म्यानेज गर्न समस्या रहेका लगानीकर्ताका लागि प्राइभेट इक्विटी एकदमै राम्रो अवसर हुन सक्छ। अहिले एकदमै कम प्रक्षेपण गर्दा पनि १५ देखि २० प्रतिशत रिर्टन पाउने देखिन्छ। यो हिसाबले प्रत्येक वर्ष १५ देखि २० प्रतिशत रिर्टन पाउने देखिन्छ। 

अर्को कुरा भनेको मार्केट शिथिल हुँदा पनि सेयर किन्दा कम मूल्यमा खरिदको अवसर आएको छ। सस्तो मूल्यमा किन्दा पनि पछिका लागि राम्रो रिर्टन पाउने देखिन्छ। यसकारण पनि प्राइभेट इक्विटीमा लगानी गर्ने राम्रो अवसर छ। लगानी गरेपछि केही वर्षपछि बिक्री हुन्छ र सोही रकम लगानीकर्तालाई दिइन्छ। यसमा अहिले दीर्घकालमा राम्रो हुने क्षेत्रहरूमा लगानी भइरहेको छ। कुनै क्षेत्रमा लगानी प्रत्येक क्वार्टरमा अडिट र भ्यालुयसन गरिएको हुन्छ। प्रत्येक वर्ष नाफा घाटा हेरिन्छ। नाफा हुँदा प्रत्येक वर्ष लाभांश पनि पाउन सकिन्छ। नयाँ कम्पनीहरूमा लाभांश लिन केही समय कुर्नुपर्ने हुन्छ। 

कम्पनीले ‘लाइसेन्स्ड फन्ड म्यानेजर’ भएर १० अर्ब रुपैयाँको लगानी क्षमता रहेको प्राइभेट इक्विटी फन्ड- एनआइबिएल इक्विटी पार्टनर्सको व्यवस्थापन गरेको छ। कम्पनीका अनुसार हालसम्म एनआइबिएल इक्विटी पार्टनर्सको एक अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी लगानी गरिसकेको छ भने भविष्यमा सक्रियरुपमा थप कोष लगानी गर्ने योजना रहेको छ। 

लगानीकर्ताले लगानी हालेपछि सबै म्यानेजमेन्ट क्यापिटलले गर्नेछ। जुन उद्योगमा लगानी गरेपछि त्यसबाट हुने नाफा लगानीकर्तालाई पाउने छन्। जस्तै ५० लाख लगानी गर्ने लगानीकर्ताले १५ वर्षमा ४ देखि ६ गुणासम्म कमाउने छ। जसमा १५ वर्ष कुर्न पर्दैन। १० वर्षभित्रै रिर्टन पाइसकेको हुन्छ। जसबाट २ प्रतिशत सेवाशुल्क लिएर बाँकी रकम लगानीकर्तालाई नै फिर्ता हुने छ।  १० देखि ५० करोडसम्मको लगानी गर्ने नीति लिएको कम्पनीले पछि भने उक्त सेयर कुनै विदेशी साझेदार वा अन्य कम्पनीलाई पनि बिक्री गर्ने र लगानीकर्ता फिर्ता लिने नीति छ। कम्पनीले एक्जिट प्लान पनि व्यवस्थित हुनेगरी बनाइएको छ। 

अहिले लगानी गर्न बैंक इन्स्योरेन्स कर्पोरेट हाउसका व्यक्तिहरू पनि धेरैले चासो दिएका छन्। बीमा प्राधिकरणले इन्स्योरेन्सहरूमा १.५ प्रतिशतससम्म लगानी गर्न पाउने छ। लगानी गरेर उत्पादकत्व बढाउने र रोजगारी सिर्जना गराउने मुख्य उद्देश्य हो।

एनआइएमबि एस क्यापिटल लिमिटेडले कहाँ-कहाँ गर्दैछ लगानी? 

एनआइएमबि एस क्यापिटल लिमिटेडले १२ वर्षदेखि मर्चेन्ट बैंकिङसम्बन्धी सम्पूर्ण सेवाहरू प्रदान गर्दै आइरहेको छ। गत वर्षदेखि कम्पनीले प्राइभेट इक्विटी तथा भेन्चर क्यापिटलको कोष व्यवस्थापकसम्बन्धी कार्यसमेत गर्नका लागि नेपाल धितोपत्र बोर्डबाट इजाजतपत्र प्राप्त गरी आफ्नो उद्देश्यअनुरुप कार्य गरिरहेको छ। 

कम्पनीले विशिष्टिकृत लगानी कोष नियमावली २०१९ अन्तर्गत एनआइबिएल इक्विटी पार्टनसमार्फत लगानी गर्न अनुमति पाएको हो। प्राइभेट इक्विटी फण्डमार्फत विभिन्न उद्योगमा लगानी विस्तारका लागि यो कम्पनी सहयोगी बन्दै आएको छ। 

इजाजतप्राप्त मर्चेन्ट बैंकरको रुपमा यस कम्पनीले सार्वजनिक निष्कासन तथा बिक्री प्रबन्धक सेवा, सेयर रजिष्ट्रारसम्बन्धी सेवा, हितग्राही सेवा, लगानी व्यवस्थापन सेवा तथा परामर्श सेवासम्बन्धी सम्पूर्ण काम गर्दै आएको छ। 

एनआइबिएल इक्विटी पार्टनर कोष विभिन्न क्षेत्रमा लगानी भएको छ। लगानीकर्तालाई अधिकभन्दा अधिक लाभ दिनका लागि विवेकपूर्ण परियोजना छनौटदेखि भविष्यमूखी परियोजनामा लगानी गर्दै आएको छ। लामो अनुभव र प्राविधिक ज्ञान भएकाहरूको बोर्डबाट स्वीकृत तथा परिचालन हुने संरचना बनाइएको छ। 

नवीकरणीय ऊर्जा, उत्पादनमूलक उद्योग, ई-कमर्स र सूचना प्रविधि, कृषि, आतिथ्य सेवा, शिक्षा र रियलस्टेटलाई प्रामथिकतामा राख्दै लगानी गर्दै आएको छ। अर्थतन्त्रलाई बलियो र उत्पादनमूलक बनाउनका लागि कोषको लगानी योजना तय हुँदै आएको छ। 

अघिल्लो वर्ष एनआइबिएल इक्विटी पार्टर्नसअन्तर्गत काम सुरू गरेको कम्पनीले गतवर्षको मंसिरबाट धमाधम काम गरिरहेको छ। कम्पनीले उद्योगको उत्पादन बढाउँदै रोजगारी सिर्जना गरेर लगानीकर्तालाई बढीभन्दा बढी प्रतिफल दिने लक्ष्यका साथ अगाडि बढिरहेको छ।

१० अर्ब फन्डको अनुमतिमा एनआइएमबिएल भनेर इनभेष्टमेन्ट मेगा बैंकले १० प्रतिशत बराबर १ अर्ब र एनआइएमबि एस क्यापिटलले १० प्रतिशत बराबर १ अर्ब गरी कुल २ अर्ब लगानी गरेको छ। २ अर्ब आफ्नै लगानी गरेर सुरू भएको क्यापिटलले प्राइभेट इक्विटी फन्डमा ८ अर्ब बजारबाट उठाउने छ। जुन रकम उच्च प्रतिफलसहित १५ वर्षभित्रमा लगानीकर्तालाई फिर्ता गरिने छ।

सुरूमा ट्रयाक रेकर्ड देखाउनका लागि आफ्नै २ अर्ब रूपैयाँबाट विभिन्न ४ क्षेत्रमा लगानी गरिसकेको छ भने अहिले दर्जनौँ कम्पनीमा लगानी गर्नका लागि पाइपलाइनमा राखेर अध्ययन भइरहेको छ। फन्डबाट शिन्तामणी मुस्ताङ, जगदम्बा स्पिनिङ मिल्स, डेरिस डेरिज, फिकल टि एण्ड कफीमा लगानी गरिएको छ। 

कम्पनीले लगानी गरेको शिन्तामणी मुस्ताङ हाइ एण्ड पर्यटक भित्र्याउने गरी निर्माण गरिएको सुविधासम्पन्न होटल हो। त्यस्तै जगदम्बा स्पिनिङ मिल्स निर्यातजन्य धागो उत्पादन गर्ने कम्पनी हो। डेरिस डेरिज दही, दुध तथा घ्यू, पनिर उत्पादन गर्ने कम्पनी हो, जसले विभिन्न डिपार्टमेन्ट स्टोरमा सप्लाइ गर्ने कामसमेत गर्दछ। साथै फिकल टि एण्ड कफी कम्पनी भने कफी उत्पादन गर्ने कम्पनी हो। फन्डबाट क्यापिटलले १० करोडदेखि माथि लगानी गर्दै आएको छ। 

अहिले फन्ड रेजमा वाणिज्य बैंक, विकास बैंक, इन्स्योरेन्स कम्पनी सँगसँगै कर्पोरेट घराना र व्यक्तिगत रुपमा लगानी उठाउनेगरीका काम गरिरहेको छ। 

कसैले लगानी गरेपछि बजारमा जाने समयमा वा लगानी विस्तारमा समस्या भएका उद्योगमा प्राइभेट इक्विटी फन्डमार्फत लगानी गर्ने प्रमुख उद्देश्य हो। लगानी गर्नुअगाडि सबै उद्योगको अडिट गरेर अध्ययन गरेर कति लगानी चाहिने हो सोहीअनुसार लगानी हुन्छ।

कम्पनीले इनर्जीअन्तर्गत हाइड्रो सोलार हस्पिटालिटी उत्पादन उद्योगमा कृषि र एग्री प्रोसेसिङमा रियल स्टेट डेभलपमेन्टमा क्षेत्रमा लगानी गर्ने सोच रहेको छ। जसमा ५० प्रतिशतभन्दा कम लगानी गरिनेछ। यसबाट बहिरिने भनेको साधारण सेयर (आईपीओ) जारीपछि बाहिरिने गरी लगानी थालिएको छ।