काठमाडौं- एनआईसी एसिया बैंकले सेयरधनीका लागि प्रस्ताव गरेको लाभांश राष्ट्र बैंकले अस्वीकृत गरेपछि लगानीकर्ताले धमाधम सेयर बिक्री गर्न थालेका छन्।
बैंकले पुँजी कोष ८.५ प्रतिशत कायम गर्नुपर्ने थियो। तर एनआईसीले ऋणमा आक्रामक हुँदा उक्त कोष तोकेअनुसार कायम हुन सकेको छैन। सोमबार सेयर मूल्य एकैदिन ३६.८० रूपैयाँले घटेर ८६६.२० रूपैयाँ कायम भएको छ। सोमबार ४ लाख १९ हजार ३ सय ३५ कित्ता सेयर खरिद बिक्री भएको छ। पछिल्लो ५२ हप्तामा १०८५ रूपैयाँ पुगेको सेयर मूल्य अहिले लगातार घटिरहेको छ।
पुँजी कोष ११ प्रतिशत पुर्याउन प्राथमिक पुँजी र पूरक पुँजी आवश्यक रहने व्यवस्था रहेको छ। प्राथमिक पुँजी साढे ८ प्रतिशत पुग्नपर्ने व्यवस्था रहेको छ। तर बैंक यसमा चुकेपछि राष्ट्र बैंकले अंकुश लगाएको हो।
बैंकले प्राथमिक पुँजी कोष ८.५ प्रतिशत पुर्याउन नसक्दा गत वर्षको लाभांश वितरणको प्रस्ताव रोकेको हो। ठूला बैंक तथा वित्तीय संस्थाले पुस मसान्तसम्म साधारणसभा सम्पन्न गरिसकेका छन्। ठूला बैंकहरूले सेयरधनीलाई लाभांशसमेत पारित गरेर खातामा पठाउन थालेका छन्।
तर एनआईसी एसियाले भने राष्ट्र बैंकको नियम नमान्दा साधारणसभासमेत गर्न सकेको छैन। पुस मसान्तसम्म साधरणसभा सम्पन्न गरेर नियामक निकायलाई जानकारी नदिए जरिवानासमेत हुने गरेको छ। गत पुस ३० गते नबिल बैंक, सिभिल बैंक, सेञ्चुरी कमर्सियल बैंक, सिद्धार्थ बैंक र हिमालयन बैंकले साधारणसभा गरेका थिए।
दुई महिनाअगाडि नै एनआईसी एसियाले सेयरधनीलाई १५.७९ प्रतिशत लाभांश दिने प्रस्ताव गरेको थियो। सोही प्रस्तावको निर्णय र साधारणसभाको मिति बोकेर सञ्चालक समिति नियमक निकाय राष्ट्र बैंक पुगेको थियो।
विभिन्न विषयमा विवाद भइरहने एनआईसी एसिया यसपटक भने ठूलो समस्यामा परेको छ। एनआईसी एसियाले ब्याजदरदेखि ऋण उठाउन प्रयोग गर्ने हतकन्डासम्ममा आरोप लागेर विभिन्न पटक कारबाहीसमेत खेप्न परेको छ। एनआईसी एसिया बैंकले आफ्नो हरहिसाब राष्ट्र बैंकलाई बुझाइसकेको छ। बैंकको साधारणसभा भने लाभांशका कारण रोकिएको छ। बैंकले राष्ट्र बैंकलाई आफ्नो वार्षिक प्रतिवेदन स्वीकृतिका लागि पठाएलगत्तै लाभांश घोषणा गरेपछि मुख्य समस्या आएको हो।
एनआईसी एसियाले ऋण लगानीमा तीब्रता दिएपछि पुँजी कोष साढे ८ प्रतिशत कायम गर्न सकेको छैन। सो प्रावधानअनुसार एनआईसी एसियाले लाभांश बाँड्न पाउने छैन। गत वर्ष सोही समस्या आए पनि लाभांश बाँड्न भने दिएको थियो। एनआईसी एसियाले गत वर्ष पनि लाभांश बाडेकोले पाउनुपर्ने र सञ्चालक समितिबाट पास भइसकेको भन्दै राष्ट्र बैंकलाई आग्रह गरेको छ। तर नियामक निकायले सो प्रावधान भएको छैन। एनआईसी एसियाले पुँजीकोष ८.१ प्रतिशत मात्र कायम गरेको छ। बैंकले पुँजीकोष बढाउन भन्दै हकप्रद र ऋणपत्र जारी गर्न माग गरेको छ।
बैंकले यसवर्ष गत वर्षभन्दा थोरै लाभांश घोषणा गरेको थियो। गत वर्ष २० प्रतिशत लाभांश बाँडेको बैंकले ४१ प्रतिशतसम्म लाभांश वितरण गरेको इतिहास रहेको छ। बैंकको ११ अर्ब ५६ करोड रूपैयाँ चुक्ता पुँजी रहेको छ भने दोस्रो बजारमा पुँजीकरण भने १ खर्ब ६० लाख रूपैयाँ रहेको छ।
