बलेवा- यस वर्षको हिउँदमा हिमपात नभएर सेताम्मे हुन नपाएको हाँडीकोट पर्यटक पर्खिरहेको छ। हिउँका पारखीका लागि न्यानो हिउँदले हाँडीकोट पुग्न दिएन् तर खुलेको आकाश, कोपिला लागेका गुराँस र बिहान बेलुकाको सिरेठो अनी पुरातात्वीक संरचनाले पर्यटकलाई पर्खिरहेका छन्।

सहरको कोलाहल र प्रदूषण छाडेर हाँडीकोट पुग्दा मन प्रफुल्लित हुन्छ। माछापुच्छ्रे, अन्नपूर्ण, धौलागिरि जस्ता दर्जनौँ हिमश्रृङ्खलाको मनमोहक दृश्यले हाँडीकोट पुग्ने जोकोहीलाई प्रफुल्लित बनाउँछ। बिहानी सूर्योदयको पहिलो किरणदेखि बेलुकी सूर्यास्तसम्म हिमालले अनेक रंग फेर्छ। तल हरियाली वनजङ्गल डाँडामा पुग्दा बादलभित्र हराए जस्तो हुन्छ।

यो दृश्य आफैँमा एउटा सुन्दर कला भएको भान हुन्छ। बाग्लुङको जैमिनी नगरपालिकामा रहेको हाँडीकोट टापुबाट देखिने केही दृश्य साँच्चिकै अद्भूत लाग्दछन्। जैमिनीको वडा नं १० राङखानी, वडा नं ७ जैदी र वडा नं ८ छिस्तीको सङ्गमस्थल हो हाँडीकोट ।

समुद्री सतहदेखि दुई हजार एकसय ९५ मिटर उचाइमा रहेको हाँडीकोट मा वर्षाको समयमा जुकाको समस्या, हुस्सु र कुहिराले ढाकिने र हिउँदमा हिउँले घुम्टो हाल्दा पनि पर्यटक नियमित पुगेका हुन्छन्। हाँडीकोट ले जति प्राकृतिक र पौराणिक महत्व बोकेको छ त्यति पर्यटक भित्र्याउन नसकेको जैमिनी-१० राङ्खानीका मित्र थापा बताउँछन्।

बाइसे चौबिसे राजाका पालामा रहेको दरबार उठेपछि उराठलाग्दो भएको हाँडीकोट ले पछिल्लो समय न्याय पाउन थालेको छ। समथर जमिन, राजदरबारका भग्नावशेष, मन्दिर र शीला सुसज्जित हाँडीकोट पुगेर पहाडको खोँचमा मडारिएको बादलसँग तस्बिर खिचाउने आज-भोलि दिनदिनै पुग्छन्।

विस्तारै पर्यटक पुग्दै गरेको हाँडीकोट को प्रचारप्रसारमा सरकारी निकायको भन्दा स्थानीयको जोड छ। हाँडीकोट टापुमा केही वर्षदेखि मेला महोत्सव गर्ने र आन्तरिक पर्यटक पुर्‍याउने गर्न थालिएको छ। यस वर्ष हाँडीकोट मा चौथो हाँडीकोट महोत्सव हुँदैछ। हाँडीकोट सामुदायिक विकास केन्द्र राङ्खानीले फागु पूर्णिमाको अवसर पारेर महोत्सव आयोजना गरेको हो।

हाँडीकोट चिनाउनकै लागि केही वर्षदेखि मेला र महोत्सवको माध्यमबाट प्रचार थालिएको केन्द्रका अध्यक्ष रोशन थापाले जानकारी दिए। यसपटक फागुन १७ देखि २२ गतेसम्म विविध कार्यक्रम गरेर आफ्नो संस्थाको वार्षिकोत्सवसँगै हाँडीकोट मा महोत्सव आयोजना गरिएको थापाले बताए।

महोत्सवमा आयोजना गरिने भलिबल खेलमा सहभागी हुने खेलाडी, सांकृतिक कार्यक्रममा सहभागी हुने कलाकार र महोत्सव हेर्न आउने दर्शकले हाँडीकोट को प्रचार गर्ने संस्थाको विश्वास छ। महोत्सवमा स्थानीय कला संस्कृतिको प्रस्तुतिका साथै स्थानीय परिकारको पनि प्रदर्शनी गरिने छ। यसले हाँडीकोट सँग जोडिएको गाउँको आर्थिक विकासमा सहयोग गर्ने संस्थाको बुझाइ छ।

यसअघि पैदल यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता हटेर सडकले जोडिएपछि हाँडीकोट मा नियमित रूपमा पर्यटक पुग्न सजिलो रहेको नगर उपप्रमुख हरिहर शर्मा बताउँछन्। हाँडीकोट को पर्यटन विकास र यसलाई अझै आर्कषक बनाउनका निम्ति भौतिक पूर्वाधार निर्माण गर्न नगरपालिकाले लगानी बढाएको छ।

हालसम्म दृश्यावलोकन स्तम्भ, प्रतिक्षालय निर्माण, मन्दिर निर्माणका लागि २२ लाख रूपैयाँ खर्च गरिसकिएको छ भने यस वर्ष खानेपानी व्यवस्थापनका लागि नौ लाख रूपैयाँमा ट्यांकी निर्माण गरिएको उपप्रमुख शर्माले बताए।

माथि डाँडामा पानीको स्रोत नभएका कारण झन्डै पाँच सय मिटर तल खानेपानीको ट्यांकी निर्माण गरेर लिफ्टिङ प्रविधिबाट माथि लैजाने योजना छ। आगामी आर्थिक वर्षमा पनि दृश्यावलोकन स्तम्भमा रेलिङ र तारजालीका लागि तीन लाख रूपैयाँ विनियोजन गरिएको नगरपालिकाले जनाएको छ।

हाँडीकोट चौबिसे राज्यका पालामा रहेको भुरेटाकुरेमा गनिन्छ। त्यसैले यहाँ पुरातात्विक महत्वका क्षेत्र पनि छन्। भुरेटाकुरे राजारजौटाले प्रयोग गरेका कतिपय सामग्री यहाँ सङ्ग्रह गरेर राखिएको छ। त्यसका लागि संग्रहालय बनाएर संरक्षण गर्ने नगरपालिकाको योजना छ।

व्याडथला र डाँडाखानीबाट दुई हजार दुई सय मिटर अग्लो हाँडीकोट उक्लेपछि वरपरका सबै बस्तीसमेत देखिन्छन्। हाँडीकोट को नजिकका डाँडाखानी र व्याडथलामा सामुदायिक घरवास सञ्चालनमा छन् । घरवासमा खाना र बस्नका निम्ति राम्रो व्यवस्था छ। घरवासमा बस्न नचाहने पर्यटकका लागि नजिकै नान्दुक बजारमा होटल पनि पर्याप्त मात्रामा छन्।

पर्यटन प्रवर्द्धनको उद्देश्य राखेर हरेक वर्ष हाँडीकोट महोत्सवसमेत गरिँदै आएको छ। सदरमुकाम बाग्लुङ बजारदेखि तीन घण्टाको मोटरयात्रामा व्याडथला पुग्न सकिन्छ। रासस