काठमाडौं- रक्सौल–काठमाडौं रेल मार्ग निर्माण प्रक्रियाले गति लिनेगरी नेपाल र भारत पक्षबीच सम्झौता भएको छ। तीनवर्ष देखि अड्किएको प्रक्रिया नयाँ दिल्लीमा नेपाल र भारत पक्षबीच जारी सम्झौताले अव अध्ययनको प्रक्रिया अगाडि बढ्ने भएको हो। 

रक्सौल–काठमाडौं रेल निर्माणको लागि संयुक्त रुपमा जारी ५ औं बैठकले तीन विषयमा सम्झौता समेत भएको छ। दुइपक्षिय सम्झौत अनुसार अवको १८ महिना भित्रनै रक्सौला–काठमाडौं रेल सम्बन्धमा विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन (डीपीआर) तयार पार्ने समेत सम्झौता भएको छ। झन्डै ५ खर्ब लागत अनुमान गरिएको परियोजना निर्माण हुन सकेमा दिल्लीबाट काठमाडौं सिधा रेल सञ्चालन हुने छ। 

दिल्लीमा भएको बैठकमा नेपालका तर्फबाट भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका सहसचिव केशव कुमार शर्माको संयोजकत्वमा रेल विभागका महानिर्देशक दीपककुमार भट्टराई, सिनियर डिभिजनल इन्जिनियर अमन चित्रकार, अर्थ,पराराष्ट्र मन्त्रालयका प्रतिनिधी रहेका थिए। 

भारतका तर्फबाट  रेल्वे मन्त्रालय अन्तर्गत ट्राफिक ट्रान्सपोर्ट फ्रेटका कार्यकारी निर्देशक  डा.मनोज सिंहले नेतृत्व गरेका थिए। संयुक्त वर्किङ कार्यादल र प्रोजेक्ट स्टेयरिङ कमिटी भारत सरकारका विदेश मन्त्रालयका  सहसचिव अनुराग भुसनले गरेका थिए।

सम्झातौ अनुसार  दुबै पक्षले जयनगर–कुर्था खण्डमा यात्री रेल सेवा सुरु गर्नको लागी मानक संचालन प्रक्रिया (एसओपी) र रक्सौल र काठमाडौं को बीच प्रस्तावित ब्रोडगेज रेलवे लाइन को अन्तिम स्थान सर्वेक्षण (एफएलएस) को लागी समझदारी पत्र (एमओयू) मा हस्ताक्षर गरेका छन्। 

एसओपीले नयाँ खण्डमा यात्री रेलहरु चलाउने प्राविधिक पक्ष प्रदान गर्दछ र नेपाल संग आगामी सीमापार रेलवे लिंक मा रेल सेवा को प्रारम्भिक प्रारम्भ को लागी एक मार्गदर्शक दस्तावेज को रूप मा काम गर्ने समेत सम्झैता भएको छ । प्रस्तावित रक्सौल काठमाडौं ब्रोडगेज रेलवे लाइनले भारत र नेपालबीचको कनेक्टिभिटीलाई अझ बढाउने विश्वास दुवै पक्षले लिएका छन्। 

दुबै पक्षले जयनगर–बिजलपुरा–बर्दिबास र जोगबनी–विराटनगर ब्रोड गेज रेलवे लाइनहरु को भारत सरकार को अनुदान सहायता संग विकसित गरीरहेका छन् को बारे मा छलफल गरेका छन्। 

यात्री रेल सेवा को संचालन को लागी जयनगर–भारत बाट कुर्था–नेपालसम्म रेलवे लाइन को पूरा भएको ३४ किलोमिटर लामो खण्ड को प्राविधिक तयारी को समीक्षा समेत गरेका छन्। 

नेपाली पक्षले कुर्था देखि बिलाजपुरा १७.२५ किलोमिटर रेलवे लाइन को खण्ड को लागी, नेपाल पक्षले काम छिटो भन्दा छिटो पूरा गर्न को लागी आवश्यक सुविधा प्रदान गर्ने आश्वासन दियो। दुवै पक्ष १८.६ किलोमिटर लामो जोगबनी  विराटनगर रेल लिंकको काम छिटो सम्पन्न गर्न र यसको प्रारम्भिक सञ्चालनमा समेत सहमति भएको छ। 

रक्सौल काठमाडौं ब्रोडगेज रेलवे लिंक र फेज २ रेलवे लिंक परियोजनाको प्रगतिमा पनि छलफल भएको थियो। दुबै पक्ष रेलवे क्षेत्रमा क्षमता निर्माण र नेपाली रेल कर्मचारीहरुको तालिम लगायत प्राविधिक सहयोग बढाउन सहमति भएको छ।