कैलाली- लम्की बजारदेखि करिब सात किलोमिटर उत्तर चुरे पहाडको फेदीमा छ आमपानी झरना। उक्त झरना पछिल्लो समय आन्तरिक पर्यटकको आकर्षक गन्तव्य बन्दै गएको छ।

मोहन्याल गाउँपालिका-७ मा पर्ने बर्गदा सामुदायिक वनभित्रको यो झरना व्यवस्थित रूपमा निर्माण भई सञ्चालनमा आएपछि पर्यटकको रोजाइमा पर्न थालेको हो।

आमपानी क्षेत्र यसअघि पनि गर्मी छल्न स्थानीय र वरपरका जिल्लाका बासिन्दाका लागि रमणीयस्थलका रूपमा परिचित थियो। कोरोनाको समयमा यो क्षेत्र अझ बढी चर्चामा आएको थियो।

कोरोना महामारीको समयमा आवतजावत सीमित हुँदा पनि यहाँ आन्तरिक पर्यटकको चाप बाक्लो देखिन्थ्यो। बर्गदा सामुदायिक वनका कार्यालय सचिव ध्वजबहादुर शाही भन्छन्,‘यो ठाउँ पहिले पनि प्रकृतिप्रेमीका लागि लोकप्रिय थियो, झरना निर्माणपछि भने आन्तरिक पर्यटकको संख्या झनै बढेको छ।’

सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको पर्यटन प्रबर्द्धन कार्यक्रमअन्तर्गत झरनाको पूर्वाधार निर्माणका लागि ४० लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको थियो। राजमार्गदेखि नजिकै शान्त वातावरणमा रहेकाले याे क्षेत्रको दिगो व्यवस्थापन गरी पर्यापर्यटन विकास गर्ने उद्देश्यले झरना निर्माण गरिएको प्रदेश पर्यटन कार्यक्रम कार्यान्वयन इकाइ प्रमुख डबलबहादुर बोहोराले बताए।

झरना निर्माण हुनुभन्दा पहिले पनि यहाँ शौचालय र पिकनिक स्थल बनाइएको थियाे। ‘पहिले पनि यहाँको विकास लागि हामीले थोरै भएपनि लगानी गरहेका थियौँ, हाल ४० लाख खर्चेर झरनाको व्यवस्थापन गरेका छौँ। अब यसको संरक्षण र सदुपयोग गर्न जरुरी छ’ प्रमुख बोहोराले भने।

सामुदायिक वनमा रहेको खोलामा झरना निर्माण कार्यका लागि सामुदायिक वनकै अध्यक्ष केशबहादुर रावलको अध्यक्षतामा निर्माण समिति बनाइएको थियो। झरना क्षेत्रमा नुहाउन र पिकनिक गर्न मिल्ने पूर्वाधार विकासका साथै खोलाको व्यवस्थापन गरी झरनामा निरन्तर पानी आपूर्ति हुने व्यवस्था मिलाइएको छ।

झरनाको पानी सञ्चित गर्न ट्यांकी, नुहाउने ठाउँ, फोहोरा, कपडा फेर्ने कोठा, शौचालय र पदमार्ग बनाइएको इकाइ प्रमुख बोहराले जानकारी दिए। झरनाको हेरचाह, सुरक्षा र व्यवस्थापन सामुदायिक वनले गर्दै आएको छ।

सामुदायिक वनका सचिव शाहीका अनुसार हाल झरना क्षेत्रमा शनिबार र सार्वजनिक विदामा पाँच सयभन्दा बढी आन्तरिक पर्यटक पुग्ने गरेका छन्। अन्य दिनमा दैनिक एकसयभन्दा बढी पर्यटक पुग्ने गरेका छन्। कैलाली, बर्दिया, सुर्खेतलगायत छिमेकी भारतसम्मका पर्यटकहरू पनि यहाँ पुग्ने गरेका छन्।

झरना निर्माणपछि पर्यटकहरुको संख्यासँगै समस्या पनि बढेको उनको भनाइ छ। आमपानी क्षेत्रमा पहिलेदेखि नै सरसफाइको समस्या थियो। झरना निर्माणपछि पर्यटक बढिरहेका छन्।

‘कतिपय पर्यटकले सिसाको बोतल, प्लास्टिकका बोतललगायत फोहर जताततै फालिदिने गरेकाले थप समस्या भएको छ। फोहर फाल्नका लागि बनाइएका डस्टबिन पनि राखेका थियौँ, तिनको प्रयोगमा पनि वेवास्ता भइरहेको छ’ सचिव शाहीले गुनासो गरे।

अब सामुदायिक वनले सो क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्ने र फोहर व्यवस्थापनका लागि टिकट प्रणाली लागू गरिने जनाइएको छ। ‘चाँडै नै गाउँपालिकालगायत सरोकार भएकाहरूसँग छलफल गरी न्यूनतम शुल्कमा टिकटको व्यवस्था गर्नेछौँ। यसले आम्दानीका साथै पर्यटकको सुरक्षा र जवाफदेहिताका लागि पनि सहयोग पुग्नेछ’ सचिव शाहीले थपे।

झरना सञ्चालनबाट उठेको आम्दानी सामुदायिक वनको कोषमा जाने हुँदा त्यसले वन संरक्षण, नयाँ पूर्वाधार निर्माण र स्थानीय रोजगारी सिर्जनामा योगदान पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ। छोटो घुमघाम गन्तव्य खोज्नेहरूका लागि आमपानी झरना नयाँ आशा बनेको छ। रासस