गण्डकी- संयोग र सौभाग्य दुवै मान्नुपर्छ त्यसदिन पुम्दीकोटको आकाश खुलेको थियो, हिमाल पूरै हाँसेका थिए। पोखरा पुग्ने जोकोहीलाई पनि त्यहाँबाट देखिने हिमाल र पोखराको दृश्य मनमोहक लाग्छ। यस्तै लागेको थियो गत कात्तिक १३ गते संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसलाई पनि।

यहाँ आउने पूर्ववत् कार्यक्रम त थिएन, तर नेपाल भ्रमणका क्रममा पोखरा आएका महासचिव गुटेरेस त्यसदिन यहाँको धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य बन्दै गरेको पुम्दीकोट उक्लिए। शिवजीको विशाल मूर्ति हेर्दै भित्र पसेका यी विशिष्ट पाहुनाको स्वागतको पर्खाइमा थिए सुन्दर पोखरा र सेता हिमाल। बारम्बार हिमाल र फेवाताल चियाउँथे र मुहार उज्यालो पार्थे। त्यो दृश्यले महासचिवको मन पनि लोभ्याएको तथ्य उनको हर्षित मुहारमा पढ्न सकिन्थ्यो।

दिउँसो ४:३० बजे यहाँ आइपुगेका महासचिव गुटेरेसलाई स्वागत गर्न तयारी अवस्थामा थिए, पोखरा महानगरका प्रमुख धनराज आचार्य र महादेवको मूर्ति निर्माण अभियानका संयोजक चन्द्रकान्त बराल। साथमा पोखरा महानगरपालिका वडा नं २२ का वडाध्यक्ष हिमलाल बराल पनि पुगे।

गुटेरेस दृश्यावलोकन गर्दै विशाल मूर्ति परिसरको दक्षिण पश्चिम कुनामा पुगे। त्यो कुनाबाट अविचलित हेरिरहँदा लाग्थ्यो उनलाई त्यस कुनाले मोहनी नै लगाएको थियो। केहीबेरको हेराइपछि उनी मूर्ति परिसरको माथिल्लो तल्लामा पुगे। त्यहाँबाट पनि दृश्यहरू नियालीरहँदा उनी निकै हर्षित मुद्रामा देखिन्थे। उक्त तलाबाट दृश्यावलोकनसँगै विभिन्न विषयमा जानकारी लिएका गुटेरेस त्यहाँबाट झरे। पुनःअघि हेरैकै कुनामा फर्किएर दोहोर्‍याएर हिमालसहितको पोखरा आँखामा कैद गरे। त्यहाँबाट फर्किएका गुटेरसको मन अझै रमाएको थिएन। फेरि तेस्रो पटक पनि त्यही कुनामा पुगे।

उनी त्यस कुनाबाट देखिने अलौकिक दृश्य चियाउँदै थिए भने उनको स्वागतार्थ त्यहाँ उपस्थित सबैजना गुुटेरेसलाई चियाउँदै थिए। पछि उनी लोभिएको त्यो कुनातर्फ नै सबैको ध्यान पुग्यो। त्यही कुनालाई पुम्दीकोट विकास समितिले ‘गुटेरस प्वाइन्ट’का रुपमा विकास गर्ने योजना बनाएको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव जस्तो विश्वकै अतिविशिष्ट व्यक्तिलाई मोहित बनाएको कुनालाई ‘गुटेरेस प्वाइन्ट’का रुपमा विकास गर्ने सोच अघि बढाइएको समितिका अध्यक्ष चन्द्रकान्त बरालले बताए।

पुम्दीकोटको विशाल महादेव मूर्ति भएको परिसरको दक्षिण पश्चिम कुना जहाँबाट हिमाली शृङ्खलाहरू एकसाथ देख्न सकिन्छ। यहाँबाट विभिन्न ११ वटा हिमशिखर एकसाथ अवलोकन गर्न सकिन्छ। यहाँबाट आठ हजार ९१ मिटरको अन्नपूर्ण प्रथम, सात हजार नौ सय ३७ मिटरको अन्नपूर्ण दोस्रो, सात हजार पाँच सय ५५ मिटरको अन्नपूर्ण तेस्रो, सात हजार पाँच सय २५ मिटरको अन्नपूर्ण चौथो, सात हजार चार सय ८५ मिटरको खाङसारकाङ र सात हजार दुई सय ९१ मिटरको अन्नपूर्ण दक्षिण हिमाल देख्न सकिन्छ। 

त्यस्तै छ हजार नौ सय ९७ मिटरको माछापुच्छ्रे, छ हजार नौ सय ८३ मिटरको लमजुङ, छ हजार चार सय ४१ मिटरको घान्द्रुक हिउँचुली र पाँच हजार सात सय ८१ मिटरको मर्दी हिमाल अवलोकन गर्न सकिनु यहाँको विशिष्टता हो।

संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव जस्तो अतिविशिष्ट व्यक्ति पुम्दीकोटमा पुगेबाट नै आफूूहरू गौरवान्वित भएको बताउने पुम्दीकोट विकास समितिका अध्यक्ष बराल उनले निकै अभिरुचिपूर्वक फर्कीफर्की गएर त्यहाँबाट हिमालसहितको पोखरा नियाल्दा आफूहरूलाई हर्षित बनाएको बताउँछन्।

महासचिव गुटेरेसले करिब ४५ मिनेट पुम्दीकोटमा बिताएका पुम्दीकोट कोट विकास समितिका व्यवस्थापक रुद्र पौडेलले बताए। पुम्दीकोट आउने पूर्ववत् कार्यक्रम नरहेको र एक घण्टाकै अन्तरालमा कार्यक्रम बनी उहाँ आउनुभएको पौडेलले जानकारी दिए। उनका अनुसार गुटेरेस आउने भएपछि तत्कालै हेलिप्याडको वैकल्पिक व्यवस्थालगायत विषयमा समेत छलफल गरिएको थियो। उनी अन्ततःगाडीमा नै पुम्दीकोट पुगेका थिए। उक्त क्रममा गुटेरेसले पुम्दीकोटको व्यावसायिक प्रवर्द्धनमा जोड दिनुपर्ने सुझाएको उनले जानकारी दिए।

जनस्तरको सक्रियतामा पुम्दीकोटमा निर्मित ५१ फिट अग्लो महादेवको विशाल मूर्ति यतिखेर पोखराको आकर्षक पर्यटकीय गन्तव्यका रुपमा चासो र चर्चा कमाएको छ। समितिले सुरुमा १०५ फिटको उठेको स्वरुपको महादेवको मूर्ति राख्ने लक्ष्य लिएकामा नागरिक उड्डयन प्राधिकरणको सल्लाहमा बसेको स्वरुपको ५१ फिट उचाइको मूर्ति जडान गरिएको हो।

मूर्ति निर्माणसँगै पुम्दीकोटमा बढ्दै गएको स्वदेशी एवं विदेशी पर्यटकको आगमनले आफूहरूलाई निकै उत्साहित बनाएको समितिका अध्यक्ष बरालले बताए। जनस्तरबाट निर्माण गरिएको महादेव विशाल मूर्तिसँगै गुरुयोजनामा समेटिएका अन्य पूर्वाधार निर्माण अघि बढिरहेको उल्लेख गर्दै बरालले हालसम्मका संरचना निर्माणमा लगभग २६ करोड रूपैयाँ लगानी भइसकेको बताए। समितिले मूर्तिसहित संरचना निर्माणका लागि ४० करोड रूपैयाँ लागत अनुमान सहितको गुरुयोजना अनुुरुपका कामलाई अघि बढाइरहेको छ। पोखराको मुख्य बजार क्षेत्रबाट करिब १३ किमी दुरीमा रहेको यस स्थानमा आएका पर्यटकले विशाल मूर्तिको अवलोकनसँगै यहाँबाट बृहत् पोखरा उपत्यकासहित धवलागिरि, अन्नपूर्णजस्ता हिमशृङ्खला नांगो आँखाले हेर्दछन्। 

देशका विभिन्न स्थानका साथै भारतलगायत विदेशी मुलुकबाट पनि पर्यटक पुम्दीकोट पुग्ने गरेका छन्। पछिल्ला समयमा बढ्दै गएको आकर्षणले पशुपतिनाथ पछिको दोस्रो तीर्थस्थलका रुपमा पुम्दीकोट स्थापित हुने समितिको विश्वास छ।

पुम्दीकोटका पर्यटकीय सम्भावनालाई उजागर गर्ने लक्ष्यका साथ विसं २०७३ फागुनमा महाशिवपुराण लगाउँदा छ करोड १८ लाख रूपैयाँसहित दानस्वरुप २० रोपनी जग्गा प्राप्त भएको थियो भने विसं २०७८ मा दोस्रो पटक महायज्ञ लगाउँदा करिब तीन करोड रूपैयाँ सहयोग प्राप्त भएको अध्यक्ष बरालले जानकारी दिए।

समितिले बृहत् गुरुयोजनाअनुसार बाँकी काम अघि बढाउँदै गएको छ। मूर्ति स्थापनाका साथै प्रशासनिक भवन, गुरुमहाराज आश्रमसँगै नजिकै पल्लो थुम्कोमा सुमेरु पर्वतकै झल्को दिने गरी संरचना निर्माण गरिसकिएको छ। विशाल मूर्ति रहेको स्थान कैलाश र सुमेरु पर्वतलाई जोड्ने विद्युतीय चियरकार निर्माण गर्ने समितिको कार्ययोजनासमेत छ।

त्यस्तै शान्ति आश्रम, ज्येष्ठ नागरिक मिलन केन्द्र, बगैँचा आदि निर्माण गर्ने लक्ष्य राखिएको छ। मूर्ति परिसरमा गणेश मनोरेल, शिवलिंग आदि स्थापना भइसकेको छ भने परिसरमा आकर्षक प्रवेशद्वार निर्माण भइरहेको छ। शिवलीला, वन्यजन्तुको जीवनचक्र देखाउने प्रोजेक्टर निर्माण गर्ने समितिको सोच छ।

पोखरा आउने स्वदेशी एवं विदेशी पर्यटकले नछुटाउने गन्तव्य पुम्दीकोट बनेको समितिका सदस्य मातृका बरालले बताए। पछिल्ला समयमा पोखरा आएका विशिष्ट एवं अतिविशिष्ट व्यक्ति पुम्दीकोट पुग्दा आफूहरू हर्षित भएको उनले बताए। 'संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिवजस्ता अतिविशिष्ट व्यक्तिको पुम्दीकोटमा भएको आगमनले यहाँको विश्वव्यापी प्रवर्द्धनमा महत्वपूर्ण योगदान पुगेको छ', उनले भने।

फेवातालसहितको पोखरा, अन्नपूर्ण, माछापुच्छ्रेलगायत हिमशृङ्खला एकसाथ देख्न सकिने पुम्दीकोटमा महादेवको मूर्ति स्थापना गरिएसँगै बजारका विभिन्न स्थानबाट माछापुच्छ्रे«को काखैमा महादेव ध्यानमग्न भएजस्तो देखिनुले यहाँको सौन्दर्यतालाई थप उजागर गरेको छ।

पूर्वाधार निर्माणकै क्रममा हालै विशाल मूर्ति परिसरभन्दा यताको थुम्कोमा सुमेरु पर्वत निर्माण गरिसकिएको बरालले जानकारी दिए। यसका लागि करिब दुई करोड रूपैयाँ खर्च भइसकेको र यस परियोजनामा बाँकी तीन करोड रुपैयाँ लगानी थप आवश्यक भएको उनले बताए।

पोखरामा आउने पर्यटकलाई साँझमा ‘लेजर लाइट’मार्फत महादेवको मूर्तिलाई पर्दा बनाइ शिव ताण्डव नृत्य, महादेवको शिवलीलासमेत प्रदर्शनी गरिने समितिको सोच छ। परियोजनाका परिमार्जित गुरुयोजनामा सुमेरु पर्वत नामकरण गरी भूमेश्वर महादेवदेखि सुमेरु पर्वतसम्म पहुँचका लागि विद्युतीय चियर कार, ग्रिनरी पार्क, व्यवस्थित पार्किङस्थल निर्माण गर्ने विषय समेटिएको छ।

विशाल मूर्ति स्थापनासँगै पुम्दीकोटको महिमा र गरिमा चुलिँदा आसपासका सर्वसाधारण लाभान्वित बनेका छन्। पछिल्ला समयमा होटेललगायत पूर्वाधार एकपछि अर्को गर्दै थपिएका छन्। विगतमा गाउँ छोडेर सहर झर्नेहरू विशाल मूर्ति निर्माणसँगै बढेको पर्यटकीय आकर्षणले पुनः गाउँमा नै फर्कन थालेका छन्। रासस