म्याग्दी- म्याग्दीको बेनी नगरपालिका-४ बास्कुनामा सुन्तलाको न्यूनतम मूल्य निर्धारण गरिएको छ। मूल्यमा एकरुपता कायम गर्न, किसानको सहजता र सस्तोमा सुन्तला बेच्नुपर्ने समस्या हटाउनका लागि वडाका जनप्रतिनिधि तथा किसान समूहले मूल्य निर्धारण गरेका हुन्।
बेनी-४ का वडा सदस्य सन्दिप खत्रीका अनुसार हाल सुन्तलाको मूल्य प्रतिकिलो न्यूनतम ८० रूपैयाँ कायम गरिएको छ। यसअघि यहाँ गत मङ्सिरमा सुन्तला नपाक्दै बिक्री गर्न थालिएको थियो। 'किसानले व्यापारीले जति भन्यो त्यति मूल्यमै सुन्तला बेच्ने गरेका थिए,' उनले भने।
म्याग्दीका अन्य ठाउँका किसानले भने व्यापारीले भनेको मूल्यमै सुन्तला बिक्री गर्ने गरेका छन्। बास्कुनामा जिल्लामै पहिलो पटक सुन्तलाको न्यूनतम मूल्य निर्धारण गरिएको हो। गत वर्ष यहाँ सुन्तला प्रतिकिलो ६५ देखि ७५ रूपैयाँमा बिक्री भएको थियो। व्यापारीले सुन्तला नटिप्दै अगाडि नै पैसा दिएर खरिद गरिसकेका किसान भीम थापाले बताए। यहाँको सुन्तला पोखरा, चितवन, काठमाडौंलगायत ठाउँमा बिक्रीका लागि लग्ने गरिएको उनले बताए।
आगामी सातादेखि सुन्तला टिपेर बजार पठाउने तयारी गरिएको छ। बास्कुना, सुर्केमेला र थामडाँडाका चालिस परिवारले आठ हेक्टर जग्गामा सुन्तला खेती गरेका छन्। पछिल्लो एक वर्षमा एक हजार नयाँ बिरुवा थपिएका छन्। गत वर्ष तीन वटा गाउँबाट एक करोड रूपैयाँ मूल्य बराबरको सुन्तला बिक्री भएको खत्रीले बताए।
परम्परागत खाद्यबालीको विकल्पमा व्यावसायिक सुन्तला खेतीबाट जीवनस्तरमा परिवर्तन आएको छ। यहाँका बासिन्दाले धान, मकै र कोदो बाली रोप्न छाडेर सुन्तला रोप्न थालेका छन्। वार्षिक दश मुरी धान फल्ने खेतमा चार सय सुन्तलाका बिरुवा रोपेको बास्कुनाकी तिलकुमारी हुमेनले बताइन्। गत वर्ष सात लाख मूल्य बराबरको सुन्तला बिक्री गरेको उनको भनाइ छ। 'छोरा विदेशिए, छोरीको बिहे भएपछि बाँझिएको खेतमा झाडी फाँडेर सुन बेचेर सुन्तलाका बिरुवा रोपेँ', उनले भनिन्।
बास्कुना गाउँभरि सुन्तला खेती गरिएको छ। कृषि ज्ञान केन्द्रले बास्कुनालाई प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाको बल्क कार्यक्रममा समेटेको छ। सुन्तला बगैँचा व्यवस्थापन गर्ने औजारका साथै झर्याङ, क्रेट, झरेका सुन्तलाको दाना व्यवस्थापन गर्ने पलास्टिकको थैलीलगायतका सामग्री सहयोग गरेको केन्द्रले जनाएको छ। प्रदेश सरकारमार्फत दुई वर्षअघि बास्कुना, सुर्केमेला र थामडाँडाका लागि बालमखोला सिँचाइ आयोजना निर्माण गरिएको छ। बेनी-थामडाँडा-बरंजा सडक स्तरोन्नति नहुँदा भने सुन्तला बिक्री गर्न बजार लैजान समस्या भएको स्थानीय भीम गुरुङले गुनासो गरे। रासस
